Pek çok girişimci FinTech ekosistemine adım atmak istiyor ancak nereden başlayacağına pek emin olamıyor. FinTech ekosisteminin temelindeki teknolojilere yakından bakıp biraz fikir kazanmaya çalışalım.
En sonda söylenmesi gereken şeyi en başta söyleyerek başlayalım yazımıza: Bu bir girişimcilik dersi değildir.
Bankacılık, finans ve girişimcilik ekosistemlerinin birinin içinde kısmen bile olsa yer aldıysanız son günlerde oldukça popüler hale gelen ve önümüzdeki yıllarda çok daha sık duyacağımız FinTech kavramını duymuş olacağınızı tahmin ediyorum. Financial Technologies yani Türkçe karşılığı Finansal Teknolojilerin kısa ifadesi olarak kullanılıyor FinTech.
İşin sonundaki havuçların neler olduğunu bir kenara koyacak olursak FinTech pek çok girişimcinin ilgi alanına çoktan girmiş durumda. Bazı girişimciler ise henüz fikirlerinin FinTech kapsamına girdiğinin farkında değiller. Finans teknolojilerinin geleceğini ve bankacılığı değiştireceğini sıkça anlattığımız FinTech’i daha iyi tanımak için altındaki teknolojilere yakından göz atalım.
Blokchain – Blok Zinciri – Dağıtık Kayıt
Aslında blok zinciri uzun süredir popüler dosya paylaşım sistemi Torrent adı altında kullandığımız bir teknolojinin daha gelişmiş bir şekli diyebiliriz. Verinin sıralı olarak ve belli kurallar ile bir biri arkasına yazıldığı ve bu bütünün en az iki tane olmak kaydı ile sınırsız sayıda uç noktada tutulması ile blok zinciri teknolojisi oluşuyor. Uç noktaların yarısından fazlası sisteme eklenen veya değiştirilen veriyi doğruladığı zaman bu işlem geçerli hale geliyor. Bu sebeple sistemin kullanıcı sayısı ve uç noktası arttıkça daha güvenilir ve aldatılamaz hale geliyor.
Elbette blok zinciri bu kadar kısa bir izahtan fazlasını hak ediyor. Bu teknoloji popüler olarak 2008 yılında kripto para birimi Bitcoin ile tanınmaya başladı ve o günden bu yana gelişmeye devam ediyor. Ancak şu ana kadar alınan yol bir sonraki galaksiye yapacağımız uzay yolcuğunda henüz ay civarında bir yerlerde olmak kadar kısa. Haliyle blok zinciri teknolojisi sadece FinTech değil aynı zamanda InsurTech, RegTech gibi diğer alanlar ile birlikte pek çok sektörü temelinden değiştirmeye namzet. Internet’ten sonraki en büyük devrimsel ağ teknolojisi olarak tanımlanıyor. FinTech okur yazarı olmak isteyen herkesin detaylarını olmasa bile ne olduğu hakkında fikir sahibi olması gerekiyor.
Blok zinciri ile alakalı gelişmeleri FinTech Istanbul’da yayınladığımız haberleri takip ederek öğrenebilirsiniz. Eğer iyi bir kitap tavsiyesi istiyorsanız Don ve Alex Tapscott’un Blockchain Revolution isimli kitabını tavsiye ederiz.
Crypto Currencies – Kripto Para Birimleri
Temelinde blok zinciri teknolojisi bulunan ve sanal olarak para birimleri olarak tanımlayabiliriz. En popüler olanı şu anda yaklaşık birim 600 dolar piyasa değeri ile Bitcoin.
Kripto para birimleri ancak belirli bir bilgisayar gücü harcanarak üretilebiliyor ve bu prosedüre madencilik (mining) adı veriliyor. İsteyen herkes bu işlemleri gerçekleştirebilir ancak genellikle bu sistem içine giren madenci sayısı arttıkça yapılması gereken hesaplama otomatik olarak daha da zorlaşıyor ve harcanması gereken işlem gücü de orantısal olarak artıyor. Böylece sistem içinde sanal para biriminin değeri de teorik olarak giderek yükseliyor.
Kripto para birimlerini popüler yapan unsurların başında çok hızlı transfer edilebilmesi, bu işlem için arada üçüncü partilere ihtiyaç olmaması (ancak olmasının da önünde engel yok) bulunuyor.
Kripto para birimlerini daha iyi anlamak için kitap tavsiyemiz Paul Vigna ve Michael J. Casey’in kaleme aldığı The Age of Cryptocurrency.
Ödeme Çözümleri, Aracıları ve Platformları
FinTech’in en çok girişim çıkardığı alt başlıklardan birisi ödeme sistemleri. Her yıl onlarca hatta yüzlerce girişim bu alan giriyor. PayPal dünyadaki en büyük örnek olarak gösterilebilir.
Yeni girişimler blok zinciri altyapısı ve kripto para birimlerini kullanarak çeşitli ödeme teknolojileri geliştiriyorlar. Ödeme çözümleri sadece finansal bir karşılığa sahip olmak zorunda değil. Örneğin iki farklı oyundaki sanal eşyaların takası ile alakalı bir çözüm de bu tarz sistemlere örnek olabilir.
Kimi zaman ödeme teknolojileri doğrudan tüketicileri hedef alırken kimi zaman bir platform veya aracı kurum olarak çok daha profesyonel seviyede hizmet sağlayanlar da bulunuyor. Örneğin Türkiye’nin ilk yerli ödeme altyapısı TROY bunlara bir örnek verilebilir. Bu gün girişimciler yeterli yasal izinleri aldıkları takdirde TROY üzerinde çalışan ödeme sistemleri geliştirebilirler.
Biyometrik sistemler
Finansal teknolojiler içinde biyometrik güvenlik sistemlerinin özel bir konumu var zira uzun ve karmaşık parolaları ezberlemek veya basit ve kolay kırılabilir parolalar kullanmak yerine doğrudan sürekli sizin bir parçanız olan parmak iziniz, gözleriniz, sesiniz, yüzünüz gibi biyolojik özellikleriniz ile işlemlerinizi yapmak çok daha kolay ve güvenilir oluyor.
Parmak izi okuyucular artık neredeyse her akıllı telefonun standart bir özelliği haline gelirken mobil ödemeleri sadece gözleriniz ile yapmak da kısa bir süre içinde mümkün hale gelecek.
Bulut çözümleri
Blok zinciri gibi dağıtık veri kayıt sistemlerinden bahsettiğimiz bir finansal gerçeklikte bulut teknolojisini es geçmek mümkün değil. Hızla büyüyen, aynı hızla ölçeklenebilecek altyapı ve servisler için bulut çözümleri büyük önem taşıyor. IBM, Microsoft, Amazon, Google gibi teknoloji devleri bu alanda çeşitli çözümler sunarken bu altyapılar finans sektörü için özelleştirilmiş katmanlara ihtiyaç duyuyor. Bu noktada ise iş yenilikçi fikirler ve servisler geliştirecek firmalara düşüyor.
Veri paylaşmanın alfabesi: API’ler
Finans ve bankacılık sektörü en kişisel ve mahrem veri gizlilik alanları gibi düşünülebilir ancak bu verilerin paylaşılması gereken yüzlerce farklı senaryo mevcut. Bu verilerin paylaşımı içinde güvenli otoyollar ve yöntemler gerekiyor. Bulut sistemleri üzerinden güvenli şekilde veri paylaşımını bir yazılım teknolojisi olan API’ler sağlıyor. Ayrıca API servisleri üzerinden belli bir veriyi gönderip bununla alakalı belli işlemler gerçekleştirdikten sonra sonuçları geri almak da mümkün.
Küçük bir örnek vermek gerekirse sosyal medyadaki takipçi sayısı ve potansiyel bir saygınlık endeksine göre bir bankanın özel kredi teklifi sunmasını sağlayan bir API geliştirilebilir.
Yapay Zeka ve Bot Servisleri
Her geçen gün giderek hayatımıza daha fazla girecek olan yapay zeka ve bot teknolojileri sayesinde insanların omuzlarındaki pek çok görevi bilgisayar programları üstlenecek. Örneğin bir çağrı merkezinde en az insan kadar profesyonel tüketiciyi dinleyip derdine derman olabilecek yazılımlar çalışsa. Bu bir hayal değil bu gün bu yapıya yakın sistemleri artık kullanıyoruz. Apple Siri, Amazon Alexa bu noktada yenilikçi uygulamalar ve geliştirme platformu olarak yazılımcıların dikkatini üzerine çekiyor.
Toparlayalım
Temel olarak bahsettiğimiz teknolojilerin biri veya tamamını kullanarak geleceğin finans ve bankacılık servislerini şirketlerin tamamı birer FinTech devine dönüşebilirler. Bu yapıtaşlarının ne şekilde birleştirilip ortaya nasıl bir ürün çıkartılacağı ise girişimcilerin ve yenilikçi zihinlerin hayal gücüne kalmış.
