FinTech trendlerinin en hızlı olgunlaştığı pazarların başında Çin geliyor. Ülkede ödeme yöntemlerinin mobil öncelikli hâle gelmesi, bakın hangi yeni iş modellerine fırsat tanıyor.
2016 yılında Çin’in mobil ödemeler sektörü 8,8 trilyon dolara denk bir sektör iken iResearch’e göre bu yılın sonunda bu rakamın 14 trilyon dolar gibi akıl almaz bir seviyeye ulaşması bekleniyor. Araştırma firması aynı zamanda 2019’un sonuna kadar Çin’deki online ödemelerin %85’inin mobil ödeme olacağını, kalan %15’lik kısmın ise bilgisayar ve tablet yoluyla yapılan ödemeler olacağını tahmin ediyor.
Cep telefonlarının Çin’de ne kadar yaygın olduğunu düşünürsek bu çok da şaşırtıcı değil: 2016 yılında internet kullanıcıların %95’i cep telefonlarıyla erişim sağladı.
En hızlı gözlemlenen yararı ise para üstü ile uğraşmadan hızlı ve rahat ödeme yapmak oldu. Fakat gittikçe artan sayıda müşteri telefonlarını ATMlere tercih ettikçe telefon yoluyla para harcamanın -veya kazanmanın- yeni yolları ortaya çıkıyor. Tech in Asia, Çin’de mobil ödemeleri baz alarak gelişen beş iş modelini sıraladı:
Konum temelli serbest çalışma
Akıllı telefonların belki de en iyi yanı hiç yanımızdan ayrılmamaları. Bu da mobil ödeme servisleri konum temelli yeni hizmetler sunabilir demek.
Örneğin Alipay’de yakınınızdaki fotoğrafçıdan dadıya veya antrenöre serbest çalışanları bulabilirsiniz. Ayrıca kendi konumunuzu belirtebilir ve istekte bulunabilirsiniz.
Bu istekler çok çeşitli olabilir: bir paket teslim etmek, market alışverişi yapmak ve teslim etmek ve hatta biriyle sinemaya gitmek gibi ilginç teklifler bile olabilir. Herkes bu isteği yerine getirmeye gönüllü olabilir ve karşılığında ödeme alabilir. Ödemeler ise maksimum 30 dolar olabiliyor.
Bu konu hakkında Çinli bir blogger birine tuvalet kağıdı getirmesi için bile ödeme yapabileceğiniz hakkında dalga geçer bir yazı yazmıştı, ki bu her ne kadar gülünç olsa da Alipay’in konum temelli hizmeti sayesinde tamamiyle mümkün.
Ücretli grup görevleri
Bir şeyleri başarmanız gerektiğinizde akran baskısı kadar etkili bir şey yoktur. Fakat işleri biraz daha kızıştırıp ortaya bir ellilik koyarsanız başarma ihtimaliniz daha da artar.
Bir WeChat resmi hesabı olan ”Knowledge Circle” kullanıcıları bunu uygulamanın ödeme sistemini kullanarak yapabilir. Bir grup arkadaş spora gitmek veya bir sınava çalışmak gibi görevlerden oluşan kendi günlük görev listelerini yaratabilir ve katılım oranına bağlı olarak ödeme talep edebilirler. En yüksek ödeme ise 750 dolar olabilir.
Katılımcılar görevleri tamamlamak ve tamamladıklarına dair bir kanıt göstermek zorundalar – spor salonundaki bir fotoğraf gibi -. Günlük görevleri çok sık tamamlayamamaya başlayan katılımcılar ise diğer sıkı katılımcılara paralarını kaybediyorlar. İyi alışkanlıklar edinmek ve yeni şeyler öğrenmek için oldukça motive edici bir yol.
Asıl olarak eğitici amaçlar için tasarlanan Knowledge Circle öğretmenler ve eğitmenlerin de kendi görev gruplarını oluşturmasına izin veriyor.
İçeriğe bahşiş vermek
Bahşiş vermek yeni bir konsept değil, fakat Çin’de yeni bir anlam kazanmış (hem de ironik olarak garsonlara, şoförlere, baristalara veya diğer hizmet sektörü çalışanlarına bahşiş vermeniz gerekmeyen bir ülkede).
Özellikle bloggerlar gibi online içerik yaratacıları yazdıkları makaleler için bahşiş alıyor. Bu durum özellikle WeChat’de yaygın, yazarlar gönderilerinin sonuna bağışları kabul etmek için bir QR kodu ekleyebiliyorlar.
Zorunlu olmaması nedeniyle bahşiş sürdürülebilir bir iş modeli değil, fakat reklamlara veya ödeme duvarlarına başvurmadan içerikten para kazanmanın bir yolu. Yazarların WeChat’de bahşiş yoluyla ne kadar kazandıkları kesin değil, fakat Apple geçtiğimiz yaz bu özelliği durdurmaya çalıştığında şirketin geri çekilmesine yetecek kadar tepki oluştu.
Şu an için WeChat içerikten kazanılan bahşişlerden komisyon almıyor. Şubat ayında ise uygulamanın bir ödeme duvarı özelliği geliştirdiğine dair dedikodular dolanıyordu, fakat bu konuyla ilgili herhangi bir gelişme olmadı.
Bilgi ekonomisi
En sevdiğiniz ünlüye bir soru sorabilmek için para verir miydiniz? İşte bu soru ücretli bir soru-cevap uygulaması olan Fenda’nın yaratılışına neden oldu. Geçtiğimiz yaz piyasaya sürülen bu uygulama ile kullanıcılar soru sormak ve sesli mesaj formatından olan diğer cevapları görebilmek için ücret ödüyorlar.
Bunun en iyi örneklerinden olan Çin’in en zengin iş adamının oğlu Wang Sicong, kendi hayatıyla ilgili soruları cevaplayarak 30.000 doların üzerinde para kazandı.
Uygulama son zamanlarda ünlü dedikodularından çok uzman avukat ve psikiyatristlerden ücret karşılığı tavsiye alınan bir mecraya dönüştü. Bu Çin’in bilgi ekonomisinin ilginç bir parçası: kanaat önderleri sorular cevaplayarak, canlı ders kaydederek, veya kendi yayınlarını başlatarak paza kazanabiliyor.
Mikro kiralıklar
Tıpkı konum temelli serbest çalışanlar gibi mikro kiralıklar da akıllı telefonlar sayesinde Çin’de oldukça işe yarıyor. Konumunuzu takip edebiliyor, ödemeleri yapabiliyor ve eşyaların son teslim tarihini hatırlatıyor. Uygulama sıradan eşyaları bir hizmete dönüştürüyor.
Bisiklet paylaşımı gibi ülkenin dört bir yanını saran hizmetlere ek olarak birçok yeni hizmet ortaya çıktı. Basketbol topları, şemsiyeler, şarj bankaları ve hatta seks oyuncakları mobil ödemeler ve QR kodları sayesinde kiralanabilir.
