Mobil ödeme teknolojilerindeki teknik gelişmeler ve teknoloji kabul modellerinin literatürdeki yaygınlığı göz önünde bulundurulduğunda, bu konunun güncel durumunun daha iyi anlaşılabilmesi için mevcut durumun daha ayrıntılı bir biçimde incelenmesi gerekmektedir. Bu konuda yapılacak incelemeler, mobil ödemelerin daha çok yaygınlaşması, tüketici tarafından kabulünü, pazarın benimsemesi ve mevcut çözümlerin kullanımının geliştirilmesi için de çok faydalı olacaktır.
Bu araştırma, Türkiye’deki tüketiciler arasında mobil ödeme teknolojilerinin kabulünü etkileyen faktörlerin belirlenmesine çalışmaktadır. Mobil ödemelerin daha fazla yayınlaşması için oluşturulacak uygulama stratejilerine katkı sağlayabilecek bağlantılar ve modeller bulmaya çalışmaktadır. Bu araştırma, “mobil ödeme” için literatürdeki muhtelif tanımları bir araya getirerek tüketiciyi baz alan bir tanım kullanılmaktadır.
Bu araştırmada daha geniş bir perspektifle literatürdeki faktörler gruplanmıştır ve önceki araştırmalarda kullanılan faktörler baz alınarak bir mobil ödeme kabul modeli sunulmaktadır. Geçmişte yapılan araştırmalar küçük gruplardan oluşan katılımcılar üzerinde gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma, araştırma modelini muhtelif mobil ödeme seçeneklerinin pazarda yer aldığı ve çevrimdışı alternatiflere kıyasla çevrimiçi satın alımların, uzaktan siparişin yaygın olarak tercih edildiği bir pandemi döneminde, kozmopolitan bir şehir olan Istanbul’da uygulamıştır.
Araştırmanın birincil veri toplama safhası için Istanbul, Türkiye’de bulunan mobil telefon aboneleri üzerinde bir anket gerçekleştirilmiştir. Istanbul, ülkenin en yoğun nüfusunun bulunduğu ve en yüksek sayıda mobil telefon abonesinin bulunduğu şehirdir. Istanbul’un güncel nüfusu 15.6 milyonun üzerindedir ve 2019 verilerine göre 22 milyondan fazla mobil telefon aboneliği bulunmaktadır. Anket cevapları yapısal eşitlik modeli ile analiz edilmiştir ve sonuçlar ilgili bölümlerde yer almaktadır.
Araştırmanın ampirik sonuçlarına göre, kullanışlılık, güvenilirlik, sosyal etki, kullanım kolaylığı, zevk alma ve yenilikçilik gibi faktörlerin tüketicilerin mobil ödeme kullanımına pozitif etkisi olduğu bulunmuştur. Alternatiflerin cazibesi ve yeni teknoloji endişesi gibi faktörlerin ise mobil ödeme kullanımına negatif etkisi olduğu bulunmuştur. Bu araştırmada aynı zamanda deneklerin eğitim seviyesi ve cinsiyeti gibi demografik parametrelerin mobil ödeme kullanımında farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.
Ertan Coşkun ve Prof. Dr. Murat Ferman’ın yazdığı makalenin tamamına buradan veya buradan ulaşabilirsiniz.
