DAO nedir, özellikleri nelerdir ve DAO hakkında hangi noktaları bilmeliyiz?
Tanım
DAO’yu adını oluşturan üç kelimenin anlamı ile kısaca tanımlayabiliriz;
- DAO, kendi kendini organize eden, merkezi olmayan (Decentralized) bir organizasyondur.
- DAO’nun bünyesindeki tüm işlemler önceden programlandığı ve geliştirilmeye devam edilebildiği haliyle otomatik (Autonomous) olarak işler.
- DAO’da koordineli bir hedefe ulaşmak için, birbirleriyle sözleşme yapan insanlar (Organization) yer almaktadır.
Özellikler
Akıllı kontratlara benzer bir şekilde DAO’nun kuralları ve yasaları, DAO’ların kaynak koduna yazılmış, kaynak kodda yer alan bu kurallar ve yasalar bütünü katılımcılar tarafından kabul edilmiştir.
Normal şartlarda bir şirketin işleyişinden çok da farklı olmayan, ancak kendi kendini yöneten bir sistem olan DAO’da kurallar koda işlenmiş durumda olduğundan kolayca değiştirilemez ancak bir değişimin yapılabilmesi için topluluk tarafından değişikliğe dair oylama yapılması gerekir.
DAO’yu kısaca örnekleyen bir durum webrazzi tarafından şu şekilde verilmişti;
“Bir taksi şirketine ait elektrikli ve sürücüsüz araçlar düşünelim. Filodaki bir araç, gezinerek yolcu arar, yolcuyu alır ve istenilen yerde bırakır, ödemesini kripto ödeme yöntemi ile alır. Tekrar şarj olmak için en yakın şarj istasyonunu bulur, kendi kendine şarj olur ve tekrar kripto ödeme yöntemi ile ödemesini yapar ardından bir sonraki yolcusu için tekrar turlamaya başlar.”
Bilinmesi Gerekenler
DAO’daki tüm eylemler ve finansman herkes tarafından görülebildiği için geleneksel şirketlerden daha şeffaflardır.
DAO’lar merkezi liderliği olmayan üyelere aittir.
DAO yönetişimi, oylama yetkileri veren token’lar veya NFT’ler kullanılarak koordine edilir.
Bir DAO’ya giriş, bir kripto para cüzdanında yönetişim token’larına sahibi olduğu onaylanmış kişilerle sınırlıdır ve üyelik değiştirilebilir. Kısaca daha önce kripto paraya yatırım yapan ve cüzdanı olan kişiler için çok basit bir süreçtir.
Yönetim, üyelerin blok zinciri aracılığıyla oy kullandığı bir dizi teklif aracılığıyla gerçekleştirilir ve daha fazla yönetişim token’ına sahip olmak genellikle daha fazla oylama gücü anlamına gelir.
DAO, Ethereum ağında kullanılmaktadır.
Son Söz
DAO’lar da, tıpkı kripto paralarla ilgili her şey gibi, oldukça yeni, hatta devrimsel bir teknolojidir.
Gelecekte metaverse kavramı ile birlikte yeni iş yapış ve yönetim şekillerini oluşturması beklenmektedir.
Herkesin sizin finansal varlığınızı bilmesine ne kadar hazırız? ya da akıllı kontratlaradaki yazılımlara tam olarak güvenimiz ne kadar?
Özellikle yukarıda bahsettiğim 3 konudan dolayı DAO’ların finans sektöründeki geleceğinin nasıl olacağı tam bilinememekte, hatta geleceğinin olması için hem teknolojik gelişimlerin hem de biz insanların düşüncelerinde epey değişiklik olması gerekmekte gibi hissediyorum.
Faydalı olması dileğiyle.
