Silicon Valley Bank’te kriz, bilançosunu dengelemek için 1,75 milyar dolarlık hisse satışını açıklamasıyla başlamıştı…
ABD’de 2008 finansal krizinden bu güne en büyük banka iflaslarından birine tanıklık edildi. Bu kapsamda geçtiğimiz hafta başlayan tedirginliğe neden olan bir dizi gelişmenin ardından Silicon Valley Bank iflasını açıkladı. Silicon Valley Bank, ABD’deki en büyük 16. banka konumundaydı.
Silicon Valley Bank’te kriz, 8 Mart 2023’te bankanın bilançosunu dengelemek için 1,75 milyar dolarlık hisse satışını açıklamasıyla başladı. Müşterilere yönelik açıklamada ABD Hazine tahvillerinden oluşan 21 milyar dolarlık portföyün zararına satışından kaynaklı 1,8 milyar dolarlık açığın kapatılması için gelire ihtiyaç duyulduğu kaydedildi. Bunun ardından 10 Mart’a kadar geçen sürede hisseleri yüzde 60’ın üzerinde değer kaybeden Silicon Valley Bank, en nihayetinde 80 milyar dolar kayba uğradı…
ABD Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC) tarafından yapılan açıklamada, Kaliforniya Finansal Koruma ve Inovasyon Departmanı’nın sigortalı mevduatları korumak için Silicon Valley Bank’e kayyum atadığı ifade edildi. Ek açıklamada “tüm sigortalı mevduat sahiplerinin en geç 13 Mart’ta mevduatlarına tam erişime sahip olacağı” belirtildi. Öte yandan Silicon Valley Bank’in ABD’deki 17 şubesi ile ana ofisinin 13 Mart’ta “düzenleyicinin kontrolü altında yeniden açılacağı” bilgisi paylaşıldı.
Diğer bilgiler incelendiğinde yaygın şekilde SVB olarak bilinen Silicon Valley Bank’in varlıklarının toplam büyüklüğünün 209 milyar dolar ve mevduatının da toplamda yaklaşık 175,4 milyar dolar olduğuna işaret edildi.
1983’te kurulan ve ağırlıklı olarak girişimlere yönelik destekleri (halka arz gibi süreçlere de yardımcı oluyordu) ve kredileri ile tanınan SVB’nin iflası, 2008 küresel finansal krizinden bu yana ABD’deki en büyük ikinci iflas oldu, zira bu türdeki en çarpıcı iflas Washington Mutual tarafından yaşandı.
Son iflas, ABD’nin yanı sıra Avrupa’da hisse senedi piyasasına negatif etkilerle yansıdı. Ağırlıklı olarak bankacılık hisselerinden gerileme görüldü.
Krizin habercisi mi?
Küresel ekonomide 2022’nin ardından 2023’te de birçok faktöre bağlı durgunluk hâkim… Bu noktada SVB’nin iflasından kısa süre önce bir başka ABD’li banka Silvergate’in kapandığı açıklanmıştı. En nihayetinde ise tedirginliğin seviyesi daha da artıyor ve henüz geniş kesimler tarafından olmasa da 2008 krizinin benzeri bir durumla karşılaşılabileceği konuşuluyor…
Süreçle ilgili olarak sektörün tanınmış isimlerinden Hakan Erten, LinkedIn hesabı üzerinden aşağıdaki paylaşımı yaptı:
“ABD’nin en büyük 16’ncı bankası, girişimcilik dünyasının ikonik destekçisi Silicon Valley Bank (SVB) 48 saat içinde battı. 2008’deki finans krizinden sonraki en büyük 2. çöküş. Küresel piyasalar olayın büyümesinden tedirgin.
Finansçı olmayanlar için basit özetlemeye çalışayım:
– Banka misyon olarak teknoloji girişimlerine yatırım yapıyor. Girişimlerin mevduatlarını da kendi bünyesinde tutuyor. Yatırımcıların ve fonların güvendiği, girişim ekosistemini destekleyen bir banka statüsünde.
– Büyüklük olarak bizdeki 3-4 büyük özel bankanın toplamına denk gibi.
– 31 Aralık 2022 mali tablolarına baktım, varlıklarının yarısına yakını riski ve getirisi düşük olan “vadeye kadar elde tutulacak” tahvillerden oluşuyor (Yoğunlaşma riski).
– ABD Merkez Bankası’nın faiz arttırım kararı, bu finansal varlıkların değerini düşürüyor. Bunları satmak zorunda kalmadığı sürece aslında sorun yok.
– Faizlerin artması, piyasadaki para miktarının azalmasına neden olacağı için, para ihtiyacı olan fonlar ve girişimler paralarını çekmeye başlıyorlar (Sektörel yoğunlaşma riski).
– Likidite ihtiyacını karşılamak için SVB elindeki varlıkların bir kısmını zararına satarak likidite rasyolarını dengelemeye çalışıyor.
– Bu esnada aynı eyaletteki başka bir banka (en büyük kripto bankalarından biri) olan Silvergate Bank’in en büyük müşterisi FTX batıyor ve müşterilerinin 8 milyar doları çekmek için bankaya yüklenmesiyle birlikte 8 Mart’ta Silvergate iflas açıklıyor.
– Aynı gün SVB CEO’su, ellerindeki varlıkların bir kısmının zararına da olsa satılmasını yatırımcılara açıklarken FTX’in durumu, teknoloji şirketlerindeki duraklama ve ekonomik yavaşlamaya değiniyor. (İletişim yönetimi)
– Piyasalar bu açıklamayı Silvergate’in iflasıyla ilişkilendirip, ani panik satışına geçiyorlar. Fonlar ve girişimler bankadaki paralarını çekmek için yükleniyorlar. (Acil durum yönetimi)
– Sonuç olarak, 80 milyar$ kayıpla SVB iflas açıklıyor ve FDIC (ABD’nin TMSF’si) bankaya el koyuyor.
– 31 Aralık 2022 denetçi raporuna bakıyorum, görüş temiz: “Finansal varlıklar önemli denetim alanı olarak belirlenmiş, değerlemeler doğru, konu uzmanlarına danışılmış, iç kontroller iyi çalışıyor.” Denetim standartları açısından “checklist” tamam. Ama rapor açıklandıktan 2 hafta sonra banka batıyor. (Demek ki denetim standartları sorunları tespit etmekte yetersiz kalıyor.)
– FDIC bankadaki hesap sahiplerine en fazla 250bin$’a kadar güvence veriyor. Aşan kısmın ne kadarının karşılanabileceği belirsiz.
– Yakın vadede yüklü ödemeleri olan girişimlerin likidite ihtiyacı önemli konu. Yüksek finansman ihtiyacı olacak.(Likidite riski)
Özetle, konu her ne kadar bankalarla ilgili gibi görünse de, içinde daha genellenebilir dersler de barındırıyor. Stratejik Finans ve Risk Yönetimi sadece bankalar için değil, tüm girişimler, KOBİ’ler ve büyük kurumlar için kritik öneme sahiptir. Hafife almayalım!“
