Çin, eski moda kağıt parayı ortadan kaldırarak ABD’nin önüne geçmek istiyor. Ülkede şu anda merkez bankası destekli dijital para birimi test ediliyor. Bazı gözlemciler bunun ABD dolarının üstünlüğüne meydan okuyarak ekonomik silahlanma yarışına öncülük edebileceğini düşünüyor.
Çin’de yaşayan yüz milyonlarca tüketici şimdiden WeChat ve Alipay gibi servislerle nakitsiz ödemelere alıştı.
Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü’nde araştırma görevlisi Martin Chorzempa konuyla ilgili olarak: “Her şey son derece kullanışlı. Hemen hemen her şeyi yapmak için bu iki uygulamayı kullanabiliyorsunuz. Bir restorana girersiniz, bir kod tarar ve yemeğinizi sipariş edersiniz. Bir garson için beklemek zorunda değilsiniz. Tüm ödemeler otomatiktir. Oldukça olağanüstü.”
Çinli teknoloji şirketleri – Amazon ve Facebook’un muadilleri olarak – bu sistemin geliştirilmesine liderlik ettiler ve ABD’li rakiplerinin önüne geçtiler.
Silver Chorest Asset Management’ın baş stratejisti Patrick Chovanec bu durumu: “Amazon kitap satmaya başladığında insanların bunları için nasıl ödeme yapacakları pek bir sorun arz etmiyordu. Çin’de ise birçok insanın kredi kartı yoktu. Dolayısıyla müşterilerin ödeme yapmasını kolaylaştıracak sistemlerin geliştirilmesi gerekiyordu.” şeklinde açıklıyor.
Şimdi ise teknoloji şirketleri bu yolu açtı. Çin’in merkez bankası da bu dijital eylemin bir parçası olmak istiyor. Banka son altı yıldır dijital bir para birimi üzerinde çalışıyor. Facebook’un Libra’ya yönelik planlarını duyurmasından sonra ise bu çalışmalar inanılmaz bir hız kazandı.
Chorzempa, Çin Merkez Bankası ile ilgili olarak: “Kesinlikle bu konuda en çok dünüşnen ve en çok ilerleme kaydeden dünyanın en gelişmiş merkez bankalarından biri.” ifadelerini kullanıyor.
Çin çalışmalarını hızlandırdı
Çin Merkez Bankası, yaklaşık 2,5 milyar Facebook kullanıcısının aniden kendi elektronik para birimine sahip olması durumunda, Çin’in dijital parasının toz olabileceğine dair endişe duyuyordu. Bu nedenle banka çalışmalarına hız verdi. Şimdi ise dijital para biriminin test aşamasına geldiği bildiriliyor.
Dijital yuan, Bitcoin’e benzese de bazı temel farklılıklar barındırıyor. Dijital para biriminin değeri Yuan’a bağlı olacak. Bu nedenle nispeten istikrarlı olması bekleniyor. Ayrıca merkez bankası her işlemi izleyebilecek ve bu yüzden Bitcoin’in anonimliğine sahip olmayacak.
Facebook CEO’su Mark Zuckerberg, Libra’ya karşı çığ gibi büyüyen tepkilerden sonra Çin’in kendi dijital para birimini çıkarması durumunda ABD’nin finansal liderliğinin riske girebileceğini söylemişti. Dijital para birimi çıkartmanın uluslararası bir rekabet haline geldiğini belirten Zuckerberg’in “Amerika yenilik yapmazsa başkaları yapacak” anlamındaki sözleri bu alandaki inovasyonun önemini ve rekabetin kızgınlığını anlatıyor.
Dijital para birimleri finansal işlemleri daha ucuz, daha kolay ve daha verimli hale getirebilir. Bununla birlikte, yakaladıkları ölçüde, bir Amerikan teknoloji devi veya Çin Merkez Bankası tarafından desteklenmelerine bakılmaksızın, küresel finansal sistemde bir ayaklanmayı tetikleyebilirler.
