Okan Yıldız, her hafta bankacılık ve ödeme teknolojileri dünyasında haftanın öne çıkan gelişmelerini Medium hesabından paylaşıyor. Okan Yıldız’ın kaleminden haftanın önemli FinTech gelişmelerini aktarıyoruz.

Dijitalleşmenin hayatımıza en fazla etki edecek yansımalarından biri olan dijital kimlik çözümleri, özellikle pandemi ile birlikte daha çok konuşulmaya başladı. Kabullenmesi kolay olmasa da artık aşı bilgilerimizi, test sonuçlarımızı, temaslı olmadığımızı etkinliklere, AVM vb. yerlere girerken göstermemiz gereken bir dünyada yaşıyoruz. Bu özelliğin dijital kimlik uygulamalarına eklenmesi, ideal bir çözüm olacaktır. Bu haftaki bültende dijital kimlik alanında ideal çözüm için devletler ile özel sektörün güçlerini birleştirdiğine dair haberleri okuyacaksınız.

Kuzey Avrupa ülkelerinde mobil cüzdanların birleşmesi, Çin ve Rusya’da CBDC çalışmaları, JPMorgan’ın fintech yatırımlarında dur durak bilmemesi ve finansta sürdürülebilirlikle ilgili gelişmeleri de bültende bulacaksınız.

Keyifli okumalar…

Kuzey Avrupa ülkelerindeki mobil cüzdanlar iş birliğine açık yaklaşımlarıyla dikkat çekiyor. Bu doğrultuda Norveç’te bir banka konsorsiyumuna ait olan Vipps, Danimarka’da Danske Bank’a ait olan MobilePay ve Finlandiya’da OP Financial Group bünyesinde hizmet veren Pivo birleşme kararı aldı. 11 milyon kullanıcıya sahip olacak yeni şirket, 330 bin işyerinde ödeme yapılmasını sağlayacak. Yeni şirkette Vipps’i destekleyen bankaların payı %65, Danske Bank’ın payı %25, OP Financial Group’un payı ise %10 olacak.

  • İskandinav ülkelerinde mobil ödeme oyuncularının iş birliği yapmasında, pazarı Apple Pay, Google Pay gibi oyunculara kaptırmama isteği de etkili oluyor.

Rusya Merkez Bankası, Ocak 2022’de ülkedeki 12 bankanın katılımıyla dijital ruble ile ilgili pilot çalışmaya başlayacak. Prototip geliştirmesi ise bu yılın aralık ayına kadar tamamlanacak. Sberbank, VTB, Alfa Bank, Gazprombank ve Tinkoff’un katılımcı bankalar arasında yer aldığı projede blockchain teknolojisinin kullanılıp kullanılmayacağı henüz net değil.

Çin, dijital yuan’ın kullanım alanlarını çeşitlendirmeye devam ediyor. Daha önce mağaza içi ve online ödemelerde sıkça denenen dijital yuan, bu kez Pekin’deki 24 metro ve 4 tren hattında yapılacak ödemelerde kullanılabilecek. İlk etapta sadece ICBC hesabı olanları ödeme yapabileceği çözümde bireylerin banka hesaplarıyla eşleştirilmiş olan bir mobil uygulama indirmesi gerekecek.

Avustralya’da finansal kuruluşlara ait olan ve 1980’lerde bir debit kart sistemi olarak kurulan eftpos, aralık ayında paylaştığı dijital stratejisinde yer alan çözümleri birer birer hayata geçiriyor. Ulusal QR kod çözümünün testlerine yılın ilk çeyreğinde başlayan eftpos, şimdi de dijital kimlik çözümü ConnectID’yi hayata geçirdi. Bireylerin doğrulanmış kimlik bilgilerini, üçüncü taraflarla paylaşılmasını sağlayan çözümün otel, hastane, sigorta şirketleri, devlet kurumları gibi yapılar tarafından hesap açma, ödeme yapma, yaş doğrulama gibi adımlarda kullanılması planlanıyor. ConnectID’nin kimlik bilgilerini saklamayacağı çözüm kapsamında bilgiler, kişinin rızası dahilinde üçüncü taraflarla paylaşılabilecek.

Belçika’da bankalar ve telekom şirketlerinden oluşan bir konsorsiyum tarafından kurulan ve 2020’de kullanıma sunulan dijital kimlik uygulaması itsme, devletin yatırım şirketi olan Federal Holding and Investment Company’den yatırım aldı. Şirketin 14,5 milyon euro karşılığında itsme hisselerinin %20’sine sahip olduğu turun toplam büyüklüğü, mevcut yatırımcıların da katılımıyla 24,7 milyon euro olarak gerçekleşti. Dijital kimlik çözümü; kullanıcılarının kimliklerini online olarak doğrulamasını, web sitelerine giriş yapmasını, işlemleri onaylamasını ve evrakları dijital olarak imzalamasını sağlıyor. Avrupa’da yaygınlaşma hedefi de olan itsme, ilk olarak Hollanda pazarına girecek. itsme’nin diğer ortakları şu şekilde; Belfius Bank, BNP Paribas Fortis, ING Belgium, KBC Bank, Orange Belgium, Proximus ve Telenet. 3,5 milyon kullanıcısı olan itsme, kısa süre önce devletin CovidSafe.be isimli uygulamasında doğrulama yapısını sunacak paydaş olarak seçilmişti.

  • itsme’nin bir devlet inisiyatifinden aldığı bu yatırım, ülkelerin dijital kimlik stratejilerinde özel sektör ve devletin birlikte hareket etmesine dair önemli bir örnek oldu.

Invest in Dubai inisiyatifi kapsamında işletmelerin dijital olarak banka hesabı açmasını sağlamak isteyen Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE), KYC Blockchain Platform isimli bir konsorsiyum kurulmuştu. Bankaların müşterini tanı (KYC) süreçleri kapsamında birbirleriyle bilgi paylaşmasını sağlayan platforma katılan ilk yabancı banka HSBC oldu. Kurumsal blockchain teknolojileri geliştiren İsveçli Norbloc’un Fides isimli blockchain tabanlı KYC ürünü üzerinde çalışan platforma daha önce Emirates Islamic, Emirates NBD, Commercial Bank of Dubai, Abu Dhabi Commercial Bank, RAKBANK ve Mashreq Bank katılmıştı.

ABD’nin Utah eyaleti, bireylerin doğrulanması aşamasında mobil sürücü belgelerinin kullanılacağı pilot çalışmaya başladı. Pandemi ile temassız deneyimlere olan talebe de yanıt verecek olan bu çalışmaya katılacak taraflar arasında Utah Community Credit Union da (UCCO) yer aldı. Şirket, yasal bir kimlik formu olarak mobil ehliyetleri kabul edecek ve doğrulama sonrasında tüm bankacılık işlemlerinin yapılmasına izin verecek. Mobil ehliyetlerdeki bilgiler, NFC üzerinden veya telefonda oluşturulan QR kodun okutulmasıyla karşı tarafa aktarılabilecek.

Yeni nesil bankacılığın en başarılı oyuncularından Revolut, kartlarının ve uygulamasının kullanımını arttırmak için oyunlaştırma tekniklerine başvuruyor. Bu kapsamda Revolut, belirlenen hedefleri yerine getiren kullanıcılarına puan verecek. İşlem yapma, para gönderme, Revolut’u tavsiye etme gibi hedefleri tamamlayarak kazanılan puanlar ise haftalık olarak düzenlenecek ve 1–1.000 pound ödül dağıtılacak çekilişlere katılmak için kullanılacak. 4 haftada dağıtılması hedeflenen ödül tutarının 250 bin pound olduğu açıklandı. Premium ve metal kart sahiplerinin kazanacağı puan çarpanı ise daha yüksek olacak.

İsviçre merkezli dijital banka Neon,1.700 yatırımcının katıldığı kitle fonlaması turunda 1 saatten kısa sürede 5 milyon İsviçre frangı topladı. 2 yıl önce kurulan ve bankacılık hizmetlerini Hypothekarbank Lenzburg iş birliği ile sunan Neon’un 70 bin müşterisi bulunuyor.

En hızlı büyüyen dijital bankalardan biri olan Brezilyalı C6 Bank, JPMorgan’dan yatırım aldı. C6 Bank hisselerinin %40’ını satın alan JPMorgan, böylece Brezilya’da perakende bankacılık yarışına dahil oldu. 2019’da kurulan dijital bankanın 7 milyon müşterisi bulunuyor. C6, önceki yatırımını aralık ayında 2,2 milyar dolar değerleme üzerinden almıştı.

  • JPMorgan, geçtiğimiz haftalarda ise İngiltere merkezli dijital varlık yönetimi şirketi Nutmeg’i 700 milyon pound karşılığında bünyesine katmıştı.

Ülkemizde “sürdürülebilirlik” olarak da anılan ESG (Environmental, Social, Governance), dünyada çevre ve toplum bilincinin artmasıyla yatırım alanında da giderek daha fazla ilgi gören bir kavrama dönüştü. Bu dönüşümü değerlendirmek isteyen JPMorgan, ESG yatırımlarına odaklanan bir fintech olan OpenInvest’i satın aldı. OpenInvest; çevreye duyarlı, mültecileri destekleyen, ırkçılığa karşı, LGBTQIA+ haklarını savunan veya İslami inançlara uygun hareket eden gibi kriterler üzerinden bireylerin istediği nitelikteki şirketlere ve fonlara yatırım yapmasını sağlıyor.

Sürdürülebilir kalkınma için finansal sistemleri yeniden şekillendirme amacıyla Ant Group ve UNEP (Birleşmiş Milletler Çevre Programı) tarafında kurulan Green Digital Finance Alliance (GDFA),Every Action Counts isimli bir kampanya hayata geçirdi. Tüketici davranışlarını değiştirmek için finans kuruluşlarının attığı adımların değerli olduğu düşüncesiyle hayata geçirilen kampanyaya Mastercard, BBVA, Paytm, Rabobank, Dana, Lazada, GCash gibi finans dünyasının önemli oyuncuları destek veriyor. Hedef ise 2025’e kadar 1 milyar “dijital yeşil şampiyonu” çıkarmak olarak belirlendi.

Michigan State University ve Cantaloupe isimli self-servis ödeme çözümleri geliştirilen şirket tarafından 122 bin otomata ait verilerin analiz edilmesiyle hazırlanan çalışmaya göre otomatlarda dijital ödemeler, nakit ödemeleri geçti. Kartlı ödemelerin, temassız ödemelerin ve mobil ödemelerin dijital ödeme olarak tanımlandığı çalışmaya göre temassız ödemeler en çok hastane ve askeri bölgelerde arttı. Kasım 2019’da otomat ödemelerindeki payı %15 olan temassız, bir yıl sonra %27’lik paya sahip oldu. Aynı dönemde nakitin payı ise %52’de %40’a gerildi.

Tahsin Özyer