Alternatif enerji kaynaklarının ulaşım araçlarında kullanımı giderek yaygınlaşıyor…
Fosil yakıtlar genel kullanım açısından hala başı çekse de özellikle elektrik enerjisini kullanan araçları artık heryerde görmek mümkün. 2035 yılı itibari ile Avrupa Birliği ülkelerinde satılan yeni araçların Co2 emisyonu üretmemesine yönelik yasal düzenleme alternatif enerji kaynakları ile çalışan araçların giderek yaygınlaşacağı tezini bir anlamda destekliyor.
Avrupa Birliği ülkeleri için hazırlanan istatistiğe göre haziran 2023 itibari ile hibrit araçlar da dahil edildiğinde yeni satışların %48’i elektrikli araçlardan oluşuyor. Bu rakam 1 yıl öncesinde %40 seviyesindeydi.
Türkiye otomobil pazarında da global trende benzer bir eğilim olduğu ilgili sektör kuruluşlarının yayınladıkları raporlardan ve bizzat trafikte gözlemlenebilen elektrikli araçların sayısından anlaşılıyor.
Açık Ödeme — “Open Payment” Gerekliliği
“Open Payment” ifadesi ödeme alan ile ödeme yapan arasında bir sözleşmesel veya üyelik ilişkisi kurulmadan ödeme alınabilmesini ifade eden bir sektör terimi.
Hizmet sağlayıcı olarak şarj istasyonu işleticileri örneğin bir cüzdan geliştirip içerisine basit bir kimlik doğrulama altyapısı koyabilir, ödeme kısmını da sakladığı kart bilgileri üzerinden halledebilir. Bu akış araç sahibi yani hizmet alan ile sarj istasyonu işleticisi arasında kurulan özel ilişki ile mümkün kılınabilir.
Şarj istasyonlarının çoğunlukla geleneksek petrol istasyonlarının aksine otoparklarda, AVM’lerde, site içerisinde veya sokakta yani “self servis” yöntemi ile konumlandırılmaları sebebiyle olası bütün kullanıcılara hizmet verebilecek şekilde “açık ödeme” altyapısına sahip olmaları talep edilir hale gelmektedir.
Şarj ünitelerine yönelik uluslararası standart ISO 15118 ünite ile batarya arasındaki iletişim protokollerine yönelik standartların yanı sıra ödeme fonksiyonu için de yönlendirmeler sağlıyor. Fakat standardın amacı daha çok iletişim protokolünün belirlenmesi olduğu için ödeme tarafında usability açısından alternatifleri içermiyor.
EMVco
Bu konuda yürütülen çalışmalardan biri de EMVco bünyesinde oluşturulan alt çalışma grubu. EMVco sektör kuruluşu olarak gelen talebe karşılık verebilecek bir çözümü oluşturmaya çalışıyor.
Elektrikli araç şarj istasyonlarının büyük oranda self servis oluşu istasyon işleticileri açısından hizmeti verdikten sonra tahsilatı yapamama riskini doğuruyor.
Self Servis Senaryosu
Benzer self servis hizmet yöntemi ülkemizde çok yaygın olmasa da petrol istasyonları için de geçerli. Kartlı ödeme sistemlerinin sunduğu ön otorizasyon özelliği bu riski bertaraf etmek için kullanılabiliyor. Verilecek yakıt miktarı önceden bilinemediğinden sabit bir tutar için ön otorizasyon alınıyor, işlem sonucunda verilen yakıt miktarı ne ise o kadar finansallaşma gerçekleşiyor. Benzer yöntemin elektrikli araç şarj istasyonlarında da kullanılması mümkün.
Hatta uygun şarj soketleri kullanıldığı durumda soket araca takıldığında henüz dolum başlamadan bataryanın seviyesi ve ihtiyaç duyacağı dolum miktarını önden tespit etmek buna uygun ödemeyi önden almak ve doluma bu şekilde başlamak da mümkün olabilir.
Secure Tech Alliance
Secure Technology Alliance da EMV tokenizasyon çözümüne dayanan önerisini bir white paper olarak yayınladı.
Avrupa Birliği Regülasyonu
13 Eylül 2023 tarihinde alternatif enerji altyapılarının Avrupada her açıdan standardize edilmesine yönelik bir regülasyon yayınlanandı. Söz konusu regülasyon ödeme başlığı altında tam olarak ihtiyaç duyulan “Open Payment” yapısının kurulmasını şart koşuyor.
Nisan 2024 itibari ile kurulan şarj cihazlarının kartlı ödeme veya QR ile ödeme alabilir nitelikte olması koşulu yürürlüğe girmiş durumda.
Konuk Yazar: Mustafa Aktaş
