Kripto ve Web3 sektörlerinin liderlerini bir araya getiren TOKEN2049 Singapur konferansı, 1-2 Ekim 2025 tarihlerinde Marina Bay Sands-Singapur’da düzenlendi. Dünyanın en büyük kripto etkinliğinde neler öne çıktı? İşte yanıtlar…
Açılış
TOKEN2049’un Singapur konferansı, ABD’li girişimci, yatırımcı ve teknoloji düşünürü Balaji Srinivasan’ın konuşması ile açıldı. Balaji, yapay zekanın şifreleri kıracağı ve devletlerin vereceği dijital kimliklerin de merkezi olarak “kişiyi yok sayabilme imkanı” vereceğini anlattı. Çözüm fikrini şöyle özetlemek mümkün: Web3’te silinmez ve inkar edilemez, bireyin kontrolünde kriptokimlik edinmek.
Finansal kurumların dijital varlıklara giriş yılı
2025’in finansal kurumların dijital varlıklara giriş yılı olduğu kaydedilirken TOKEN2049’da bu konuyu ele alan panelde, Richard Teng (Binance), “Dijital varlık dünyasında inovasyon yeni bir şey değil, yıllardır var ve bireylerin alana ilgisi sayesinde oluştu bu yenilikler. Düzenlemelerin gelmeye başlaması ise finansal kurumları web3 dünyasına çekmeye başladı.” Derken Hunter Horsley (Bitwise), “Amerika’da BTC ETF’lerinin onayı ile başlayan kurumsal ilgi, kripto kanunlarının şekillenmesi ile sprinte girdi.” dedi.
Kripto fonlarına yoğun ilgi
CME Group’tan Tim Mccourt, “Kripto fonlarımıza çok yüksek girişler görüyoruz; ETH, SOL ve XRP’ye ilgi var.” Bilgisini aktarken Circle’dan Heath Tarbert ise “Değişmezlik web3’ün en önemli özelliği ve finansal uygulamalar bu özellik üzerine kurgulanmalı. Örneğin kart ağlarını vazgeçilmez kılan harcama itirazı özelliği detay kayıtları ile beraber blokzincir üzerinde hayata geçirilebilirse kripto ödemeler perakende işlemlerde alternatif (kart rayları yerine) yöntem olabilir.” İfadelerini kullandı.
Wall Street’in en büyük makro dönüşümü başladı
Etkinlikte Fundstrat Capital ve Bitmine’in kurucusu Tom Lee, Wall Street’in önümüzdeki dönemde yaşayacağı büyük dönüşümü anlattı.
“1971 yılında Amerikan dolarının altın ile bağının koparılması sermaye piyasalarında yıllarca sürecek finansal yenilikleri (para piyasası fonları, ipoteğe dayalı menkul kıymetler, banka kartları, endeks vadeli işlemler, vb.) beraberinde getirdi. Buna gerek vardı, çünkü sentetikleşmiş olan para biriminin dolara bağlılığı sağlamak gerekiyordu.” Diyen Lee, şöyle devam etti:
“2025’te yeniliklerin hayatımıza girmeye başlaması 1971’e benziyor. Amerika’da kripto düzenlemelerinin netleşmeye başlaması ile finans dünyasında önümüzdeki 10-15 yılda önlenemez bir dijitalleşme gerçekleşecek. Stabilparalar, tokenize menkul kıymetler, tokenize krediler, tokenize emlak, kripto ödemeler gibi yenilikler blokzincir üzerine taşınacak. hashtag#Ethereum ile geliştirme yapan finansal kurumların büyüklüğü (fotoğraflara bakabilirsiniz) bu teknolojinin günün sonunda baş köşede olacağını gösteriyor. Ancak dijitalleşme ihtiyaçları alternatif hashtag#blokzincir çözümlerine de varlık imkanı sunacak.”
“3 milyar kişilik pazara niş demek saygısızlık”
Tether.io CEO’su Paolo Ardoino, “500 milyon müşterimiz var, ama dünyada toplam en az 3 milyar kişiye hizmet verebiliriz. Bunun için her pazarın özel ihtiyacına yönelik ürün geliştiriyoruz. Brezilya pazarının ihtiyacı ile Kuzey Amerika pazarının ihtiyacı bir değil. Amerikan ana akım medyası bizi ”niş” pazarlara hizmet sunan bir şirket olarak anlatıyor. 3 milyar kişilik pazara niş demek saygısızlık.” Dedi.
Donald Trump Jr. da etkinlikteydi
Donald Trump Jr. ve Zachary Witkoff, World Liberty Financial’ın kuruluş hikayesini ve hedeflerini anlattılar. “Biz emlak işindeydik, bir sabah uyandık ve banka hesaplarımızın dondurulduğunu gördük. İşte kripto maceramız böyle başladı” diyen Donald Trump Jr. ve Zachary Witkoff’un konuşmalarındaki satır başları şunlardı;
- Biz politika ile ilgilenmeye başlayınca hesaplarımız donduruldu. O zaman geleneksel bankacılığın ne kadar bozuk olduğunu idrak ettik, mecburiyetten kripto dünyasına gecikmeli olarak girdik.
- Düzenleme iyi bir şey. Kripto sektörü yıllardır istiyordu düzenlemeyi. Biz WLF olarak düzenlemeler ile %100 uyum içinde olacağız.
- Yakında kripto ile ödeme yapan banka kartı çıkartacağız. Sonra da mükemmel bir dijital cüzdan çıkartacağız.
- WLFI tokenı bir yönetişim mekanizmasıdır ve sahipleri oylama önerileri getirirler ve oylama yaparlar.
Hamburgerci sadakat puanı ile kahveci sadakat puanı…
Frax’ten Sam Kazemian da dikkat çeken bir konuşma gerçekleştirdi. “Ödeme yapan stabilparalar var, vadeli hesap gibi çalışan stabilparalar var, ihtiyaca göre çeşitlenen blokzincir ağları var. Bunların hepsi ile entegre olabilmeyi başaran ‘super app’ kazanan çözüm olacak.” Diyen Kazemian, “Hamburgerci sadakat puanı ile kahveci sadakat puanını takas edilebilir hale getirmek lazım” diyerek alkış aldı.
Stabilparalar ve değişim
PayPal ‘in ödemelerde kullandığı PYUSD isimli stabilparayı sağlayan finansal kurum Paxos CEO’su Charles Cascarilla ise stabilparaların perakende ödemelerde kullanılması durumunda bu işlemlerin iş modelinde değişiklik yaratacağını belirtti ve şöyle devam etti: “Bu gün işyerleri kart kabulü için bankalara komisyon veriyorlar ve bu maliyet bir şekilde tüketiciye de yansıyor. Halbuki bu ödemeler stabilparalara taşınırsa stabilparalara emanet edilen tutarlardan kazanılan gelirler bu işyeri ve tüketicilerle paylaşılabilir.”
Fintekler
Finteklerin sunduğu kripto çözümleri TOKEN2049 ‘da sahnedeydi. CoinGecko CEO’su Bobby Ong’un moderasyonunda fintekler tecrübelerini paylaştılar.
Bu kapsamda Robinhood Crypto GM Johann Kerbrat, “Kripto staking özelliğini sunduk ve beklediğimizden fazla kullanıcı ilgisi oldu.” Derken Revolut’tan Mazen ElJundi, “Kriptonun karmaşıklığını son kullanıcı hissetmemeli. Biz mükemmel kullanıcı deneyimimiz ile bunu sağlıyoruz.” İfadelerini kullandı.
Kalshi’den Head of Crypto John Wang, “Amerikan düzenleyicileri CFTC (emtia piyasaları) ve SEC (sermaye piyasaları) arasında iletişim ve işbirliğinin nihayet başlamış olması sektörümüzün önünü açıyor.” Dedi.
Son olarak PayPal Kripto Başkan Vekili May Zabaneh, “Kripto ödemeleri platformumuzda açarak işyerlerinin müşterilerine bu ödeme alternatifini sunmasını sağladık. Hesaplaşma adımında ise işyerleri ile isterlerse kripto isterlerse fiat para üzerinden hesaplaşıyoruz.” Dedi.
Ethereum
Ethereum ile ilgili ilginç bilgiler paylaşıldı. L2BEAT araştırmacısı Luca Donno ethereum ölçeği saniyede 10 milyon işlem kapasitesi seviyesine çıkartılabilir mi diye araştırdıklarını anlattı. L2BEAT ethereum L2’lerini değerlendiren ve test eden bağımsız bir kuruluş. Notlar şöyleydi;
* Aralık ayında ethereum’un önemli versiyon yükseltmesi Fusaka hayata geçecek. Bu versiyon ile işlem kapasitesi kademeli olarak yükselecek. Önce 525, sonra 817 tps’e ulaşılacak. Hedef 3733 tps’e varmak.
* Bundan sonra hedef tek zincir kapasitesini saniyede 10bin işleme çıkartmak ve 1000 adet L2’yi paralel olarak 10bin tps’te çalıştırmak. Böylece 10milyon tps rakamına ulaşılacak.
Sektörün ethereum’dan beklentisi yüksek.
Input Output’tan Charles Hoskinson dikkat çekici tespitler aktardı.
“Eğer para küresel olarak hareket edebiliyorsa kişiye özel bilgi de hareket edebilmeli. Mesela seyahat ederken rahatsızlansam, bulunduğum yerde hastaneye gitsem, benim tıbbı kayıtlarıma ulaşılmasını sağlasam. Veya beni muayene edecek doktorların yetkinliklerini teyit edebilsem. Kişiye özel bilgiyi (hasta kayıtları, doktor performansı gibi) hem mahremiyetini koruyup hem de güven sağlayıcı bir şekilde sunmanın yolu olması lazım.” Diyen Hoskinson şöyle devam etti:
Blokzincir kapsayıcı hesap verilebilirlik ilkesine bağlı kalmalıdır der Satoshi Nakamoto. Bu ilkeye bağlı kalan bir blokzincir kişisel verinin doğruluğunu teyit eder. Ancak daha fazlasına ihtiyaç var. Bilginin mahremiyet kontrolünü bilginin sahibine vermek gerekiyor. “Midnight” protokolü işte tam da bunu yapmak üzere geliştirildi. Bitcoin, Ethereum, Cardano, Solana, XRP, BNB desteği planlanıyor. Midnight ile kişiye özel (private) akıllı sözleşmeler yazılabilecek. Testnet aktif.”
Kırgızistan’da Rus Rublesine dayalı ilk stabilpara
Bir başka panelde Oleg Ogienko A7A5 şirketinin Kırgızistan’da Rus Rublesine dayalı ilk stabilparayı çıkarttığını anlattı. Oleg’in sunumundan öne çıkan notlar şöyle:
* Dünyada yaklaşık 200 çeşit stabilpara var ve bunların toplam $300 milyar dolar değerindeki varlıkları neredeyse tamamıyla Amerikan dolarına dayalı.
* Ülkelerin Amerikan dolarına dayalı stabilpara yapmaları sakıncalı. Parasal egemenlik kayboluyor, işletim merkezileşerek tek arıza noktasına indirgeniyor, likidite Amerikan dolarında konsantre oluyor ve uluslararası yaptırımlara açık alıyor. Kırgızistan’ın A7A5 isimli stabilparası tüm bu sorunlardan muaf.
TRON
TRON DAO, Kurucusu Justin Sun, Amerika Ticaret Bakanlığı’nın ekonomik büyüme verisini blokzincir üzerinde yayınlamak üzere TRON ağını seçtiğini açıkladı.
Amerikan devletinin ekonomik büyüme verisini tüm dünyaya güvenilir bir şekilde açmak için blokzincir teknolojisini seçmiş olması dikkate değer. TRON’un seçilme sebepleri arasında yüksek işlem hacmi, düşük işlem maliyeti, geniş küresel ekosistemi ve sürekli iyileştirme çalışmaları sayılıyor. Ticaret Bakanlığı bu inisiyatifini tek ağa teslim etmemiş, toplamda sekiz L1 ve L2 blokzincir ağını daha (Ethereum, Solana, Avalanche, Arbitrum One, Polygon gibi) projeye dahil etmiş.
Avalanche 12 yıl içinde Bitcoin ’i geçebilir!
TOKEN2049 ’da konuşan Emin Gün Sirer, Avalanche teknolojisinin ihtiyaca göre çoklanabilen (bespoke) mimarisinin her türlü dijitalleşme gereksinimini en esnek şekilde karşılayacağını anlattı. Avalanche ile sınırsız sayıda özel blokzincir ağı kurulabiliyor ve bunlar açık (public) ağ ile entegre edilebiliyor. Sirer’in görüşü sadece bir adet açık blokzincir ağının dünyanın ihtiyacını karşılamaya yetmeyeceği yönünde: “Web3’te yeni bir evreye girdik, artık dijitalleşmeyi gerçekleştirme zamanı. Bu problemi nasıl çözdüğümüzü Avalanche ile gösterme zamanı.”
Bitirirken:
Bu yarışın tek kazananı olmayacak.
TOKEN2049’un ikinci gününde önde gelen blokzincirlerin hepsi ana sahnede yerini aldı. Uzmanlar Bitcoin‘in geleceğini tartışırken, Ethereum, Solana Foundation, Avalanche, Midnight, TRON DAO, Ton, Tether.io, Coinbase geliştiricileri dünyayı web3’te nasıl inşa edeceklerini anlattılar.
Konferanstan bende kalan: Dijitalleşme dönüşümünün daha başlama çizgisindeyiz, blokzincir mühendisleri yıllardır hazırlandıkları yarışın heyecanı içindeler. Bu yarışın tek kazananı olmayacak.
