Sektörün deneyimli ismi Murat Güleç tarafından hazırlanan Yeni Bankacılık Trendleri 2 — Platform Bankacılığı (Banking as a Platform) başlıklı makaleyi FinTech İstanbul okurları ile buluşturuyoruz…
Önümüzdeki dönemde Geleneksel Bankacılık’ın tamamen biteceği, Bankaların Finans sektöründe, FinTech firmaları ile kurulacak işbirlikleri ile yola devam edeceği son yıllarda çok fazla dile getirilmektedir.
Bir önceki yazımda Gömülü Finans ve Servis Modeli Bankacılığı hakkında kısa bilgiler vermiştim, bu yazımda da bir başka Banka-FinTech işbirliği trendi olan Platform Bankacılığı (Banking as a Platform — BaaP) hakkında kısa ve anlaşılabilir bilgiler vereceğim.
Platform Nedir?
Platform, mal ve hizmet sağlayan/talep eden farklı kesimleri bir araya getirip onların birbirleriyle temas etmesini sağlayan ve bu şekilde değer üreten bir iş modelidir.
Dijital Platform kavramı, her ne kadar bazılarımız farkında olmasa da, internetin ve teknolojinin son yıllardaki gelişimine bağlı olarak biz tüketicilerin hayatında büyük yer kaplamaktadır. Pandemi ile değişen tüketici davranışları, platformları bizler için vazgeçilmez kılmaya başlamıştır.
Dijital Platformlar sayesinde “Uber’in hiç taksisi olmadan dünyanın en büyük taksi şirketi olduğu, Facebook’un hiç içerik yaratmadan dünyanın en büyük medya şirketlerinden biri olduğu, Alibaba’nın hiç stoğa sahip olmadan en değerli perakendeci olduğu ve Airbnb’nin hiç emlaka sahip olmadan en büyük konaklama işletmesi olduğu” bir dünyadayız.
Ülkemizdeki iyi dijital platform örnekleri ise Yemeksepeti, Trendyol, Getir, Sahibinden.com. gibi birçok kişinin neredeyse her gün kullandığı sitelerdir.
Platform Bankacılığı Nedir?
Geleneksel Bankacılıkta bankalar kendi platformlarında (Şube, İnternet-Mobil Bankacılık, ATM…), kendi müşterilerine kendi ürünlerini sunarlar.
Platform Bankacılığı’nda ise Bankalar yine kendi platformlarında, kendi müşterilerine sadece kendi ürünlerini değil, işbirliği yaptıkları firmaların ürünlerini de sunmaktadır.
Servis Bankacılığı Modeli’nin (BaaS) tam tersi olan, Açık Bankacılık ile aynı anlama gelmeyen ama açık bankacılık kavramı ile mümkün kılınan Platform Bankacılığı’nda, API’ler ile Bankalar ve İş ortakları entegrasyon kurmakta, müşteriler banka uygulamasından çıkmadan her türlü ödeme adımını içeren tüm işlemleri banka platformundan yapabilmektedir.
Bu modelde BaaS modelinden farklı olarak Bankalar aracı konumunda değil, ev sahibi konumunda olup müşteri deneyimini tamamen kendileri yönetmektedir.
Platform Bankacılığı Modeli’nin Taraflara Faydaları
Entegrasyon kuracak firmalar, Bankalar sayesinde hazır müşteri grubuna hizmet edecek ve pazarlama faaliyetlerine efor harcamadan satışlarını, gelirlerini artıracaklardır.
Müşteriler, hayatlarını kolaylaştıracak, ödeme yapılacak tüm işlemlerini tek bir banka uygulamasından kolayca ve güvenli bir şekilde yapabilecektir.
Bankalar ise gelir paylaşımı modeli ya da alınacak işlem ücreti ile bankacılık dışı gelirlerini, marka değerini ve müşteri aidiyetini artıracaktır.
Platform Bankacılığı Modeli’nde Bankalar için Önemli Noktalar
- Bankalar, platform olarak genellikle kendi mobil uygulamalarını kullanacaklardır. Tüketiciler bu durumda da kullanıcı deneyiminde olumsuz bir durum ile karşı karşıya kalmak istemeyeceklerdir.
- Banka platformlarında başka firmalar ile yapılacak entegrasyonda en önemli husus güvenli alış veriş olacaktır. Müşteri verisinin gizliliği konusunda süreçte yaşanacak herhangi bir hata/olumsuzluk sonrasında bankalara olan güven sarsılabilecektir.
- Bu sistem ile Bankalar bankacılık dışı ekosistemi de tanıyıp, diğer sektör oyuncuları ile tüketiciler için daha yenilikçi uygulamaları hayata geçirebilecektir.
- İş birliği geleceğin en önemli kavramlarından olup bu kavram çerçevesinde Bankaların müşteri tabanlarını korumaları ya da büyütmeleri için banka dışı sektörlerle entegrasyonu sağlamaları gerekmektedir.
- 29.12.2021 tarihli 31704 sayılı Resmi Gazete ile Dijital Bankaların Faaliyet Esasları ile Servis Bankacılığı Modeli Hakkında Yönetmelik yayınlanmış ve Servis Bankacılığı Modeli’nin ilk mevzuatı hayatımıza girmiştir. Ancak ülkemizde halen Platform Bankacılığı Modeli için çıkmış bir mevzuat bulunmamaktadır.
Yukarıda belirtilen konulara daha birçok madde eklenebilir, ancak işin özünde Bankaların müşterilerine, kendi platformlarında başka hizmetleri sağlarken, alışılan müşteri deneyimini kötüleştirmeden, müşterilerinin hayatlarını kolaylaştıran uygulamalar geliştirmesi bununla birlikte hem bankaların mevcudiyetlerini sürdürmeleri hem gelirlerini artırmaları hem de müşteri tabanlarını artırma amaçları vardır. Bu tip işbirlikleri ise toplumu daha da ileriye götürecek, ülkenin gelişimine katkı sağlayacaktır.
Ülkemizdeki Uygulamalar
Hemen hemen her bankanın internet-mobil uygulamalarında sigorta ürünleri, bireysel emeklilik ürünleri müşterilere ek hizmet olarak verilmektedir. Ama finans dışı hizmeti (konut kredisi sonrası, müşterilerine taşıma hizmeti sunma, mobilya-beyaz eşya alımlarına aracılık etme gibi) neredeyse hiçbir banka uygulamasında görememekteyiz.
Ülkemizdeki en büyük platform bankacılığı örneği olan İş Bankasının Maximum Mobil uygulamasında Pazarama adlı menü ile müşteriler uygulamadan çıkmadan, market alış verişi yapabilmekte, sinema bileti alabilmekte, ulaşım kartlarına para yükleyebilmekte, yemek siparişi verebilmekte, benzin harcamalarını araçlarından inmeden yapabilmektedir.
Platform bankacılığı modelinin henüz Türkiye’de çok dile getirilen ve bilinen bir trend olmadığını söyleyebiliriz. Bunun en önemli nedeni ise açık bankacılığın Türkiye’de tam anlamıyla olgunlaşmamış ve gerekli düzenlemelerin henüz tam anlamıyla yapılmamış olmasıdır.
Son Söz;
Bankalar çok uzun zamandan beri finansal işlemlerin tek sahibiydi. Açık Bankacılık kavramı ile özellikle teknoloji firmaları finansal işlemlere aracılık imkanına kavuştu ve FinTech firmaları hızlıca artmaya, sundukları ürünleri çeşitlendirmeye başladı.
FinTech’lerle birlikte dijital teknolojiler finansal hizmet piyasasında tüm dünyada yıkıcı etki bırakmakta, dijital platformlar ise perakende sektörü ile başlayıp, şu anda bankacılık iş modellerini, rekabeti, fiyatlandırmayı ve müşteri davranışlarını önemli ölçüde değiştirmektedir.
Açık bankacılık ve platform bazlı bankacılık modeli gelişmekte olan ülkeler için önemli fırsatlar sunmaktadır. Bu fırsat bankacılığı tehdit etmemekte, banka dışı kesimi de sisteme kazandırma ve hizmet kalitesini artırabilme imkanından dolayı topluma topyekün bir fayda sağlamaktadır.
Bankaların teknolojik trendleri yakinen takip etmesi, yenilikleri benimsemesi gelecekte var olabilmeleri için büyük önem arz etmektedir. Hem dünyada hem ülkemizde Platform Bankacılığı Modeli müşterilerini kontrol etmeye devam etmek isteyen bankaların olmazsa olmazı gibi görünmektedir.
FinTech’lerin yıkıcı etkisinin önüne geçebilmek için, önümüzdeki dönemde birçok bankada bu modelin güzel örneklerini göreceğimizi düşünüyorum.
*BaaS (Banking as a Service-Servis Modeli Bankacılığı), bankaların sahip oldukları bankacılık altyapısını 3. parti sağlayıcılara API yoluyla paylaşması, müşterilerin ise bu servis vasıtasıyla bankacılık işlemlerini üçüncü parti sağlayıcılar ile gerçekleştirebilmesidir.
*API (Application Programming Interface–Uygulama Programlama Arayüzleri), farklı uygulamaların birbirleriyle etkileşime girmesini ve veri alışverişi yapmasını sağlayan yazılımdır.
*Üçüncü Parti Sağlayıcı (Third Party Provider-TPP), Bankaların müşteri verisini kullanarak yeni bir ürün ya da hizmet sunan firmalardır.
Okuma Önerisi: Dünyadaki iyi platform bankacılığı örnekleri
Yazar: Murat Güleç
